Tekst: Stijn de Koning
Foto’s: MobileSchool.org & Polle Van Rooy
Sociaal ondernemer Arnoud Raskin brengt twee werelden samen.
Wanneer we met Arnoud Raskin afspreken voor een interview rond zijn organisatie Mobile School.org is hij net terug uit Mexico en Dubai. “Die trip vat eigenlijk perfect samen wat ik doe”, begint Arnoud zijn verhaal. “In Mexico vertoefde ik tussen de straatkinderen en luisterde ik naar getuigenissen van mensen die in zware omstandigheden weten te overleven. Vervolgens reisde ik door naar een conferentie in Dubai. Daar trachtte ik ondernemers te overtuigen om ook binnen hun bedrijf mensen anders te benaderen en zo talenten nog meer te ontwikkelen. Wat ik wereldwijd aan ondernemers vertel, heb ik geleerd van straatkinderen.”
Midden jaren ’90 zag het er niet naar uit dat u zou uitgroeien tot een sociaal ondernemer.
Arnoud: “Ik studeerde Industriële Vormgeving in Genk, een master opleiding binnen design en productontwikkeling. Op een bepaald ogenblik moesten wij een plastieken wegwerptheelepeltje ontwikkelen, met een speciale functie om het theezakje uit te knijpen zonder te morsen. Toen dacht ik: zijn dit echt de grootste problemen waar we mee kampen? (lacht) En wat zal het volgende zijn waar wij een oplossing voor moeten ontwikkelen?”
Dat wist je wel heel duidelijk toen je in 1996 in Colombia straatkinderen ontmoette.
Arnoud: “Naar schatting leven er wereldwijd 150 miljoen kinderen op straat, volledig afgesloten van alle basisbehoeften die wij kennen. En door de pandemie zijn het er intussen ongetwijfeld veel meer… Via mijn moeder kwam ik in contact met mensen die in Colombia met straatkinderen werkten. Toen ik daar in 1996 voor het eerst kwam, wist ik: ik wil voor hen iets ontwikkelen dat het verschil kan maken. Ook al vonden mijn docenten het geen geweldig idee, sprak mij dat veel meer aan dan een theelepeltje ontwikkelen.”
Wat was jouw eerste indruk toen je tussen die straatkinderen stond?
Arnoud: “Ik was nog maar 22 jaar en had nog nooit buiten Europa gereisd. Bovendien stond Colombia bekend als een no-go zone. Ik herinner me dat ik een binnenlandse vlucht miste en een nacht in een hotel moest blijven. Daar was ik onder de indruk van de vele zwaargewapende mensen die er rondliepen. Toen ik de volgende dag doorreisde naar de stad Cartagena zag ik de straatkinderen. Veel mensen zouden amper geloven in welke moeilijke omstandigheden ze daar leven. Mocht ik in hun plaats zijn, zou ik in een hoekje zitten wenen. Vanuit mijn achtergrond als chiroleider en mijn ervaring in jongerenwerk keek ik anders naar die jongeren van 17, 18 jaar. Ik vroeg me af hoe zij erin slagen om te overleven? En van waar zij die energie halen. Vandaag kijk ik naar miljoenen straatkinderen als miljoenen talenten. Een enorm potentieel dat wij moeten trachten te betrekken in de samenleving.”
Je weet intussen heel goed wat er anders met hen gebeurt…
Arnoud: “Als je de straatkinderen niet probeert te betrekken, vallen ze in handen van criminele organisaties en extremisten. Dat zie je in Latijns-Amerika waar ik zeven jaar woonde, maar ook veel dichter bij huis. Jongeren in Molenbeek met een moeilijke thuissituatie, voelen zich niet goed op school en hebben problemen met de politie. Denk je dat het dan voor een organisatie als ISIS veel moeite kost om hen op te hemelen en te overtuigen om mee te komen vechten in Syrië? Het probleem zit niet bij die jongeren, maar bij de samenleving die er niet in slaagt om naar hun talenten te kijken.”
Het kan ook anders lopen…
Arnoud: “Absoluut! In Antigua (Guatemala) ontmoette ik een jongen die aan toeristen flyers uitdeelde voor een lokale pizzeria. Als mensen daar gingen eten en het kaartje aan de ober gaven, kreeg de jongen geld. Door de contacten met al die toeristen leerde de jongen zelfstandig twaalf talen! Als ik nu naar daar reis, kan ik gewoon Nederlands met hem spreken.
En in Manchester leerde ik een ondernemer kennen die een netwerk van 2000 shops beheert en al 5000 personeelsleden in dienst heeft, maar openstaande vacatures niet kreeg ingevuld. Tot hij een rondleiding kreeg in een lokale gevangenis en onder de indruk was van de verhalen van de gedetineerden. Hij besefte dat velen onder hen gewoon één stommiteit hadden begaan, maar een tweede kans verdienden. Ondertussen bestaat 10 à 15% van zijn personeel uit ex-gevangenen. Hij voorziet nu al zes maanden voor ze vrijkomen een opleiding in de gevangenis.”
In België breng jij ook ondernemers samen met probleemjongeren.
Arnoud: “Dat is inderdaad één van de projecten die wij aanbieden met StreetwiZe. We zetten mensen uit het zakenleven rond de tafel met jongeren die verblijven in een gesloten instelling. Samen laten we hen brainstormen over hoe we onze mobiele scholen kunnen verbeteren. Die jongeren die kennen het straatleven natuurlijk en dat levert verrassende resultaten op. Als jij die jongeren beschouwt als ‘uitschot’, zullen zij er alles aan doen om dat cliché met veel plezier te bevestigen. Maar als je hen benadert vanuit hun kracht en opportuniteiten om samen te werken, zullen ze even hard hun best doen om u gelijk te geven.” Het is ook fantastisch om samen te werken met de begeleiders in de gesloten instelling.
Het draait vaak om attitude.
Arnoud: “In het voorbeeld van de jongen in Guatemala die promotie maakt voor de pizzeria, bewonder ik zijn attitude. Van waar haalt die gast de energie om twaalf talen te leren, zonder ooit op de schoolbanken te zitten? Dat verwerken wij in trainingen en inspirerende projecten die we doen met ondernemers. We zien in bedrijven mensen die zich niet goed voelen in hun job, ondanks de vele mogelijkheden die ze hebben om zich bijvoorbeeld bij te scholen, maar toch blijven ze soms jarenlang in hetzelfde keurslijf zitten. Geïnspireerd op wat wij ervaren tussen de straatkinderen, proberen we mensen te overtuigen om anders met elkaar om te gaan. Als we meer oog hebben voor elkaars talent en meer luisteren naar elkaar, hoop ik dat we dichter naar elkaar toe groeien. Dat is de rode draad in de trainingen die wij organiseren. En de impact daarvan gaat hopelijk veel verder dan binnen de muren van een bedrijf.”
Je doet die trainingen ook om jouw sociale projecten te financieren.
Arnoud: “Dat klopt, maar om dat toe te lichten, kijk ik graag even terug naar het prille begin van mijn verhaal. Toen ik afstudeerde als productontwikkelaar eind jaren ’90 wou ik iets concreets doen voor straatkinderen. Door omstandigheden bleek dat in Colombia niet mogelijk en daarom ontwikkelde ik mijn eerste twee mobiele scholen voor projecten in Bolivië en Guatemala. In 2002 heb ik – gesteund door Solid (het fonds van de familie Verelst) – de vzw Mobile School.org opgericht. Daarmee ontwikkelden wij dus mobiele scholen. Dat zijn uitschuifbare schoolborden met een 250-tal educatieve spelen erbij om straatkinderen iets bij te leren. Nadat ik te zien was in de televisiereeks ‘Napels Zien’ kreeg ik veel aanvragen van service clubs die me wilden steunen en scholen die ten voordele van ons acties wilden opzetten. Maar we vonden dat we niet afhankelijk konden blijven van filantropie of donaties. We wilden duurzaam en zelfbedruipend worden. In 2010 hebben we ons trainingsbedrijf StreetwiZe opgericht, waarmee we naar het bedrijfsleven stappen en zo onze middelen zelf verdienen. Donaties en subsidies zijn belangrijk, zeker in de opstartfase, maar vandaag zijn we fier dat wij 75% van onze werkingsmiddelen om ons sociaal werk te financieren zelf verdienen.”
We investeren al onze StreetwiZe winsten in meer mobiele scholen voor straatkinderen.
Waarom doe je deze job zo graag?
Arnoud: “Ik vind het fantastisch dat ik met mijn éne been tussen de straatkinderen sta en met mijn andere been in de business-community. Als ik in Mexico ben, leef ik daar heel bescheiden. Ik voel en ruik de armoede, maar ik vertoef tussen die mensen zonder te oordelen. Enkele dagen later steken ze me in een vijfsterrenhotel in Dubai, maar ook daar beoordeel ik de zakenmensen niet als “decadente smeerlappen” die verantwoordelijk zijn voor de miserie die ik zie in Mexico. Ik probeer vooral de verschillende werelden beter te begrijpen op zoek naar manieren om ze samen te brengen. Mensen zijn niet het probleem, maar wel het macro systeem. Je kan nooit oplossingen vinden vanuit een enkel deel van dat systeem. Alles hangt aan mekaar. Het is voor ons dan ook een strategisch keuze om actief te zijn in zowel het sociale werkveld als in de bedrijfswereld.
De pandemie waarin we leven versterkt dat gevoel…
Arnoud: “Heel zeker. Enerzijds is de digitalisering van het onderwijs in een stroomversnelling geraakt. Een goede zaak. Maar uit recente cijfers van Unicef blijkt dat 30% van de kinderen wereldwijd geen toegang heeft tot internet of online tools! Door COVID sluiten veel publieke scholen. Zo verliezen bijna 38 miljoen kinderen hun recht op onderwijs. Ook bij ons vind ik het hallucinant hoe onze politici zich verliezen in electorale spelletjes in plaats van samen een degelijk beleid uit te werken over hoe we deze gezondheidscrisis op langere termijn en globaal aan te pakken. Onze samenleving polariseert ondertussen verder. Links en rechts verwijten elkaar van alles, maar niemand heeft gelijk. De waarheid ligt waarschijnlijk ergens in het midden. Naar mijn gevoel moeten we proberen elkaar meer te begrijpen door te luisteren in plaats van snel en absoluut te oordelen. Al die monopolies op de waarheid moeten op de schop. Ik hoop dat ik met mijn initiatieven daar een klein beetje aan kan bijdragen…”
Wie is Arnaud Arnoud Raskin?
Geboren in Bilzen
48 jaar
Woont in Winksele (Herent)
Werkt vanuit Leuven, maar reist de wereld rond om straatkinderen te helpen met mobiele scholen en educatieve programma’s. Vandaag bestaan er 59 mobiele scholen, verdeeld over 30 landen, waardoor jaarlijks ongeveer 75.000 contacten met straatkinderen worden gerealiseerd. Daarnaast geeft hij wereldwijd inspirerende trainingen aan ondernemers en werknemers van multinationals.
Richtte in 2002 vzw Mobile School.org op, wat vandaag de dag twee ‘merken’ omvat: StreetSmart (sociale engagementwerk met straatkinderen) en StreetwiZe (verkoop van opleidingen voor bedrijven)
Missie: mobile school onderneemt acties vertrekkende vanuit de kracht van straatkinderen om een duurzame ontplooiing van individu, organisaties en samenleving te stimuleren.
Wat is StreetSmart?
StreetSmart ontwikkelt innovatieve producten om jeugdwerkers te ondersteunen in de talentontwikkeling van jongeren wereldwijd. Met een on- en offline aanbod investeren ze in een positieve methodologie die focust op het persoonlijke ontwikkelingsproces van jongeren die opgroeien zonder een veilige thuis.
Wat is StreetwiZe?
StreetwiZe ontwikkelt opleidingen voor bedrijven, geïnspireerd door de complexe realiteit van de straat. Via een mix van academisch onderzoek, zakelijke inzichten en wijsheid van de straat ondersteunen ze bedrijven en werknemers om leiderschap te ontwikkelen, om te gaan met verandering en welzijn te bevorderen. De winst van StreetwiZe investeren ze in MobileSchool.org. Richtte in 2002 vzw Mobile School.org op, wat vandaag de dag twee ‘merken’ omvat: StreetSmart (sociale engagementwerk met straatkinderen) en StreetwiZe (verkoop van opleidingen voor bedrijven)
Missie: mobile school onderneemt acties vertrekkende vanuit de kracht van straatkinderen om een duurzame ontplooiing van individu, organisaties en samenleving te stimuleren.