Een reis door Duitsland terwijl niet alleen Le Mans, maar ook Duitsland stilstaat. De Duitse autosnelweg op en via de met bomen omzoomde landweggetjes naar de meren, de natuur en de hoge cultuur.
Sven Freeze
Photographer: Felix Groteloh
We rijden door Duitsland, want het is er vredig en stil. Nee, geen vierentwintig uur durende race op de autobahn. We nemen onze tijd en genieten van de landwegen, in de romantische voetsporen van de Duitse dichters en denkers. Rustig en voorzichtig, in een Porsche Taycan. Als een zeilboot in de wind glijden we mee in een bewogen en suggestieve stilte. We reizen over lege wegen naar de grote figuren uit de geschiedenis, in een geschenk dat zelf geschiedenis maakt. Ons startpunt is kasteel Neuschwanstein in Zuid-Beieren en we reizen naar Neuruppin, Brandenburg, dat de meest noordelijke halte van onze tocht zal zijn.
De Taycan is de perfecte metgezel om ons te laten luisteren naar onze eigen gedachten terwijl we in beweging blijven. We ontmoeten Goethe en Schiller in Weimar, Fontane in Brandenburg, en vieren de 250ste verjaardag van Beethoven in Bonn aan de Rijn. Poëzie en muziek dansen in ons hoofd.
We reizen van zuid naar noord, van oost naar west. Gewoon nooit van A naar B op de autobahn. In de bewustzijnsverruimende stroom van de volledig elektrische sportsedan verkennen we de diversiteit van Duitsland. Operetta-achtige barok contrasteert met de heldere lijnen van de Bauhaus-stijl. We genieten van middeleeuwse stadscentra, gotische kathedralen, classicisme en wilde natuur.
Ons uitzicht over de grenzen geeft ons een glimp van de buren in Oostenrijk, Polen, Tsjechië en Frankrijk. We hadden ook graag een kijkje genomen in Denemarken, maar dit voorjaar heeft de pandemie ons afgesneden van het prachtige kustlandschap in het noorden.
Een bezoek aan Goethe, Schiller en Gropius…
En zo lopen we dus naar Goethe’s tuinhuis, waar de illustere auteur zich in 1776 vestigde – zijn eerste huis in Weimar. En het was hier, op deze schilderachtige locatie in het Park an der Ilm, dat hij “Der Erlkönig” (De Erlkönig) schreef, een ballade die tot op de dag van vandaag in Duitse scholen moet worden gelezen. Ook Goethe’s huis in Frauenplan, waar hij in 1832 stierf, is alleen van buitenaf te zien. Aan de overkant van de weg spuit de Goethe-fontein, eenzaam als nooit tevoren, terwijl een stoere Thüringer grill stand in de buurt worsten roostert. Iets meer dan vijfhonderd meter verderop herinnert een monument op de Theaterplatz aan de intellectuele grootheden van de stad: Goethe staat naast zijn tijdgenoot Friedrich von Schiller. “De tovenaarsleerling” ontmoet De rovers.
Deze wereldberoemde literaire figuren vormden de gouden eeuw van Weimar, die werd gevolgd door de zilvertijd van de stad met de nadruk op muziek, in het bijzonder de werken van Franz Liszt en Richard Wagner rond 1850. In de loop van de twintigste eeuw definieerde Weimar opnieuw de stijl, toen hier in 1919 het Staatliches Bauhaus werd opgericht. Het basisidee van de architect Walter Gropius was de kunst te bevrijden van de industrialisatie en het handwerk nieuw leven in te blazen. Vorm volgt functie – dat was het credo van deze pioniers van het moderne bouwen en denken. Een credo dat de architectuur over de hele wereld zou revolutioneren. Net als het klassieke Weimar-ensemble zijn de Bauhaus-gebouwen in Weimar, Dessau en Bernau UNESCO-werelderfgoed.
Zwitserland in Saksen
Vanaf daar konden we de Frauenkirche van Dresden zien. We rijden verder, langs het mooie stadje Pirna op weg naar Dresden. We vernemen dat de schrijver Theodor Fontane hier als apothekersassistent werkte. Goethe en Schiller zijn ook vereeuwigd in de hoofdstad van Saksen, samen met beelden van andere wereldliteratuurfiguren voor de Semperoper. Het operagebouw, dat meerdere malen werd verwoest, draagt de naam van de architect, Gottfried Semper. Goethe’s Iphigenia in Tauris werd opgevoerd bij de officiële opening van het operagebouw in 1878. Maar voorlopig is alles stil.
Met Fontane onderweg door Brandenburg
Fontane, zoon van een apotheker en een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het poëtisch realisme, werd in 1819 ten noordwesten van Berlijn in Neuruppin, Brandenburg, geboren. Hij hield van reizen, maar vooral in verre landen herinnerde hij zich altijd zijn vaderland, met zijn rivieren, meren, dammen en bossen. De literatuur- en theatercriticus noemde de talrijke landwegen van Brandenburg en West-Pommeren “groene reisbossen”, en hun dichte bladerdak in de zomer diende als zijn inspiratiebron.
De bijna zestig kilometer lange Oderbruch, de regio langs de Oder die grenst aan Polen, staat centraal in Fontane’s Wanderungen durch die Mark Brandenburg (Wandelingen door Brandenburg). Zijn beroemdste werk, Effi Briest, verscheen in 1896, twee jaar voor zijn dood. Hij wordt herdacht op een fietspad, het Fontane huis in Bad Freienwalde en een bronzen buste voor de apotheek van zijn vader in Letschin. Fontane’s voornaam was Heinrich. In tegenstelling tot zijn werk is dit in de vergetelheid geraakt.
Verjaardagsfeest in Bonn
Bonn viert feest. Het jaar 2020 staat in het teken van Ludwig van Beethoven. Misschien wel de grootste componist aller tijden is 250 jaar geleden hier aan de Rijn geboren. Een uitzonderlijk talent, een van de meest begaafde pianisten ter wereld. Het beroemdste werk van Beethoven is misschien wel zijn Vijfde Symfonie. De eerste vier noten – drie achtste, gevolgd door een halve noot – zijn een aanstekelijke combinatie uit de klassieke periode. Beethoven zelf was eind jaren twintig al hardhorend en eind jaren veertig bijna doof. Maar hij bleef componeren, de noten “horen” met zijn ogen.
In Bonngasse 20 zien we het huis waar hij geboren is – nu een museum – met zijn barokke stenen gevel. In de aangrenzende gebouwen zijn de kamermuziekzaal en het Beethoven-archief ondergebracht. Misschien zat de componist zelfs daarboven aan het raam toen hij Friedrich Schillers beroemde “Ode aan de vreugde” vereeuwigde in het vierde deel van zijn Negende Symfonie, die Europa twee eeuwen later in 1972 als hymne koos. Het genie met het wilde kapsel reisde graag naar het nabijgelegen Siebengebirgegebergte, vooral naar de Petersberg aan de westelijke rand. Hier heeft Hotel Petersberg, op 333 meter boven de zeespiegel, ook de belangrijkste staatshoofden als gast ontvangen: President Dwight Eisenhower en de laatste keizer van Abessinië, Haile Selassie; Leonid Brezjnev, toenmalig secretaris-generaal van de CPSU, evenals een latere opvolger Michail Gorbatsjov.
Van koningin Elizabeth II tot Bill Clinton staarden ze vast en zeker vanaf deze hoogten naar de rivier die Heinrich Heine “Vader Rijn” noemde in zijn satirische epos A Winter’s Tale, gepubliceerd in 1844. Deze Europese rivier legt 1.233 kilometer af. Vroeger was het een symbool van afscheiding, maar nu straalt het een zelfverzekerde rust uit als een waterweg die landen bij elkaar brengt. We genieten in stilte van het sublieme uitzicht.